Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına ek olarak YYS-I ve YYS-II statüleri getirilmiştir. Sertifika sahipleri, talep etmeleri ve gerekli koşulları sağlamaları şartıyla, söz konusu ek statülerden birine sahip olabilirler. Ancak bu statülerden herhangi birinin talep edilmesi zorunlu değildir; talepte bulunmayan firmalar yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip olmaya devam edecektir.

Ek statülere başvuru yapmak isteyenler, Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin yirmi üçüncü fıkrasında sayılan belgeler ile dilekçe aracılığıyla ilgili Bölge Müdürlüğüne başvurularını gerçekleştirebilirler. Ayrıca, sertifika sahibi olmayan firmaların sertifika sahibi olmak için yapacakları ilk başvuruda söz konusu ek statülerin talep edilmesi halinde, Ek-1/A’da bulunan ilgili bölümünde talepte bulunmaları mümkündür.

Ek statülerin koşulları aşağıdaki gibidir:
YYS-I:
İmalatçı olmak, son 1 yılda 5 milyon USD fiili ihracat gerçekleştirmiş olmak ve son 1 yıl içerisinde ortalama 50 işçi çalıştırmış olmak
veya
İmalatçı olmak ve son 1 yılda 10 milyon USD fiili ihracat gerçekleştirmiş olmak

YYS-II:
İmalatçı olmak, son 1 yılda 1 milyon USD fiili ihracat gerçekleştirmiş olmak ve son 1 yıl içerisinde ortalama 30 işçi çalıştırmış olmak
veya
İmalatçı olmak ve son 1 yılda 5 milyon USD fiili ihracat gerçekleştirmiş olmak

YYS-I statüsüne sahip firmalar ithalatta yerinde gümrükleme kapsamında işlem yapabilir. İzinli alıcı yetkisi sahipleri de YYS-I ek statüsü sahiplerinin işlemlerini bu yetki kapsamında gerçekleştirebilir.

Ayrıca, YYS-I ve YYS-II statüleri sahiplerine ait gümrük beyannamesi kapsamı ithalat ve ihracat eşyası, bu statülere sahip olmayan sertifika sahiplerine göre daha az belge kontrolüne tabi tutulabilir.

Hâlihazırda YYS sertifikası bulunan firmaların ek statülere başvuru yapmak istemeleri halinde, aşağıda sayılan belgeler ile dilekçe aracılığıyla ilgili Bölge Müdürlüğüne başvuru yapılabilir.

1. Aşağıdaki belgelerden herhangi birisi:

i. Sanayi sicil belgesi veya kayıtlı bulunulan sanayi ve/veya ticaret odasından alınan onaylı kapasite raporu
ii. Sanayi ve/veya ticaret odasınca düzenlenip onaylanacak ekspertiz raporu
iii. Grup ithalatçıları için, gerçekleştirilen ithalatın en az yüzde altmışının grup imalatçılarının üretiminde kullanılan eşyanın ithalatı olduğunu gösterir rapor

2. Performans koşulu dış ticaret sermaye şirketleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve/veya grup ihracatçısı aracılığıyla yapılan ihracat üzerinden sağlanıyorsa Türkiye İhracatçılar Meclisi veya bağlı bulunulan ihracatçı birliğince düzenlenmiş performans ve güvenilirlik formu aslı.
   
3. Sigortalı çalışan sayısının tevsikine ilişkin olarak Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimlerinden alınan yazı aslı.

YYS başvurusu sırasında YYS-I veya YYS-II statüsü de talep eden firmalar ise YYS için gereken belgelere ek olarak yukarıda sayılan belgeleri ibraz eder.

YYS başvurusu ile eş zamanlı olarak YYS-1 veya YYS-2 statüleri talep edebileceği gibi, hâlihazırda YYS sahibi olan firmalar da YYS-I ve YYS-II statüleri için başvuru yapabilir.

YYS-I veya YYS-II için aranan performans koşullarının sağlanmasında; dış ticaret sermaye şirketleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve/veya grup ihracatçısı aracılığıyla yapılan işlemler de dikkate alınır. Ancak bu işlemler, 31/12/2021 tarihine kadar geçerli olan geçici performans sınırlaması kapsamında yetkilendirilmiş yükümlü statüsü başvurularında aranan performans koşullarının hesaplanmasında dikkate alınmaz.

YYS-I veya YYS-II için aranan performans koşullarının sağlanması YYS başvurularında aranan geçici performans koşulunun sağlandığı anlamına gelmez.

Örneğin; yetkilendirilmiş yükümlü başvurusunda bulunan bir firmanın üç milyon ABD doları tutarında fiili ihracat yapmış olması durumunda, söz konusu firma YYS-II koşulunu sağlamasına rağmen firmanın YYS başvurusu kabul edilmez.

Söz konusu firmanın üç milyon ABD doları tutarında fiili ihracatının yanı sıra, dış ticaret sermaye şirketi aracılığıyla gerçekleştirdiği dört milyon ABD doları tutarında ihracatı olsa dahi firma geçici performans koşulunu sağlamış sayılmaz.

Yirmi milyon ABD doları tutarında ithalat işlemi yapan bir firma geçici sınırlama koşulunu sağlayarak YYS statüsüne başvurabileceği gibi, dış ticaret sermaye şirketi aracılığıyla gerçekleştirdiği beş milyon ABD doları tutarında ihracatla YYS-I talebinde de bulunabilir.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne sahip firmaların, ithalatta yerinde gümrükleme kapsamında işlem yapabilmesi için 4/A maddesinin birinci fıkrası kapsamında YYS-I statüsüne sahip olmaları gerekirken, ihracatta yerinde gümrükleme yetkisinden faydalanabilmek için YYS-I veya YYS-II olma şartı aranmamaktadır.

Faaliyet raporlarının Bölge Müdürlüklerine ibraz zorunluluğu kaldırılmıştır. Bu nedenle, hazırlanan faaliyet raporları artık firmada saklanacaktır.

Rapora konu edilecek beyanname oranı %5 olarak belirlenmiştir. Seçilecek beyannamelerin rejim kodu dağılımına ilişkin herhangi bir kriter bulunmamakla beraber rapor formatında gümrük işlemlerini etkileyebilecek hususlara ilişkin inceleme yapılmasına yönelik sorular bulunmaktadır.

Rapor formatlarında yer alan “Gümrük İdaresi Tarafından Tebliğ Edilmiş Ek Tahakkuk ve Ceza Kararları” bölümlerinde, inceleme dönemi içerisinde gümrük idaresi tarafından tebliğ edilmiş tüm ek tahakkuk ve ceza kararlarına yer verilmesi gerekmektedir.

Rapor formatlarında yer alan “İnceleme Sonuçları” bölümlerinde;

• Ek-22/A kapsamında inceleme yapılıyorsa, aykırılık tespit edilip edilmediğinden bağımsız olarak incelenen tüm beyannamelerin listelenmesi gerekmektedir.
• Ek-22/B kapsamında inceleme yapılıyorsa, sadece aykırılık tespit edilen beyannamelerin listelenmesi gerekmektedir.

Faaliyet raporunu düzenleyen kişiye ilişkin ayrıntılara “Rapora ilişkin bilgiler” bölümünde yer verilecektir. Adına rapor düzenlenen firmanın dış ticaret işlemlerinde temsile yetkili kişileri ise raporun sonunda yer alan imza bölümünü imzalayacaklardır. Bu durumda, raporun hizmet alımı yoluyla düzenletilmesi halinde hizmet alınan firmanın imzası rapor üzerinde bulunmayacaktır.

Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahipleri için izleme dönemi 3 yıldan 5 yıla çıkarılmıştır.

31/12/2016 tarihinden önce alınan sertifikalar için ilk izleme süreci yakın zamanda tamamlanacak olup söz konusu firmaların ikinci izleme süreci, sertifikanın düzenlendiği ay ve güne göre 2024 yılı içerisinde gerçekleştirilecektir. Bu sertifikalar için izleme süreci, 2024 yılından itibaren 5 yılda bir olarak hesaplanacaktır.
Örneğin, 09.10.2013 tarihinde sertifika almış bir firmanın ilk izleme süreci 2019 yılı içerisinde gerçekleştirilmiştir. Bu firmanın ikinci izleme süreci 2024 yılı içerisinde, üçüncü izleme süreci 2029 yılı içerisinde ve devamındaki izleme süreçleri bundan sonraki her 5 yılda bir gerçekleştirilecektir.
Aynı şekilde 16.03.2016 tarihinde sertifika almış bir firmanın ilk izleme süreci 2019 yılı içerisinde gerçekleştirilmiştir. Bu firmanın ikinci izleme süreci 2024 yılı içerisinde, üçüncü izleme süreci 2029 yılı içerisinde ve devamındaki izleme süreçleri bundan sonraki her 5 yılda bir gerçekleştirilecektir.

01/01/2017 tarihinden sonra alınan sertifikalar için izleme dönemi, sertifikanın düzenlendiği ay ve güne göre 5 yılda bir gerçekleştirilecektir.
Örneğin, 22.07.2017 tarihinde sertifika almış bir firmanın ilk izleme süreci 2022 yılı içerisinde, ikinci izleme süreci 2027 yılı içerisinde ve devamındaki izleme süreçleri bundan sonraki her 5 yılda bir gerçekleştirilecektir.

Yönetim ofisinin, gümrük işlemlerine konu eşyaya ilişkin bilgilerin yer aldığı muhasebe ve arşiv ofisleri ve bilgi işlem ofisinin fiziki yapısında değişiklik yapılması, bu nitelikte yeni tesis açılması ya da kiralanması durumunda: EK-1/A ibraz edilir. (EK-2 ve EK-24 ibrazı gerekmez.)

Üretim tesisi, eşyanın ihraç edilmeden önce depolandığı, elleçlendiği depo/tesis ve eşyanın ithal işlemleri gümrük idaresinde veya gümrük idaresince yetkilendirilen başka bir yerde tamamlandıktan sonra doğrudan getirilerek konulduğu ilk depo veya tesislerinin fiziki yapısında değişiklik yapılması, bu nitelikte yeni tesis açılması ya da 6 aydan daha uzun süre için kiralanması durumunda: EK-1/A ile EK-24 ibraz edilir. (EK-2 ibrazı gerekmez.)

Kısmen kiralanan tesisler hariç olmak üzere yukarıda sayılan tüm tesisler için ISO 9001 ve ISO 27001 sertifikalarının da ibraz edilmesi gerekir.

Kısmen kiralanan tesisler ifadesinden farklı bir kişiye ait bir tesisin sadece bir bölümünün kiralanması ve kiralayan firmanın dışında başka firmaların da tesiste bulunması anlaşılmalıdır.

Kısmen kiralanan tesislerin ISO 9001 ve ISO 27001 belgelerinin kapsamına dahil edilmesi gerekmemektedir.

Ancak söz konusu tesislerin başvuru sırasında Ek-2 Soru Formunun 1.9 numaralı sorusunda bildirilmesi ve bu tesislerde gerekli emniyet ve güvenlik önlemlerinin alınmış olması gerekir.

İhraç kayıtlı satışlar, Yönetmeliğin 4/A maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen koşulların sağlanmasında dikkate alınmamaktadır.

Ayniyet tespitine ilişkin tedbirler ilgili rejim hükümleri çerçevesinde yürütülmesi gereken işlemlerdir. YYS sahibi firmaların ihracatta yerinde gümrükleme, ithalatta yerinde gümrükleme, izinli gönderici veya izinli alıcı kapsamında gerçekleştirecekleri işlemler yetki/izin sahiplerine lojistik avantajlar sağlayacak olup ayniyet tespitine ilişkin tedbirlerden muaf olunmasını gerektirecek bir durum bulunmamaktadır. Örneğin, dahilde işleme rejimine tabi bir eşyanın özel şartlarında ayniyet tedbirlerinin uygulanması öngörülmüşse, bu eşyanın ihracatta yerinde gümrükleme izni kapsamında ihraç edilecek olması eşya üzerindeki ayniyet tedbirlerine istisna sağlamaz.

İzinli gönderici yetkisi kapsamındaki parsiyel taşımalarda, tesisler de hem izinli gönderici hem izinli alıcı kapsamında yetkilendirilmiş olmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak parsiyel işlemini yapacak firmanın her iki yetkiye birden sahip olması gerekmektedir.

İthalatta yerinde gümrükleme işlemlerinin nasıl yürütüleceğine ilişkin yükümlü kılavuzuna erişmek için buraya tıklayınız.

İthalatta yerinde gümrükleme izni kapsamındaki tesislerde güvenli depolama alanı bulunması zorunludur. İzin kapsamında yapılacak işlemlere göre bu tesislerde aynı zamanda güvenli park alanı da bulunabilir.

İthalatta yerinde gümrükleme izni kapsamında ithalata ilişkin beyannamesi tescil edilen eşyanın fiziki muayene tabi tutulacak olması halinde muayene işlemi, kontrol türü bildirim süresinin bitimini müteakip azami üç saat içinde eşyanın bulunduğu ithalatta yerinde gümrükleme izni sahibine ait tesislere gidilerek başlatılır.

Ancak eşyanın bulunduğu tesis için yetkilendirilen gümrük müdürlüğünün iş yoğunluğu veya mücbir sebeplerden ötürü bu sürenin ithalatta yerinde gümrükleme izni sahibinin eşyasının bulunduğu tesislere gidilerek muayene yapılması için yeterli olmaması halinde, ilgili gümrük müdürü, gerekçesi belirtilmek suretiyle, süreyi uzatmaya yetkilidir.

Muayene işleminin eşyanın muayene edileceğine ilişkin yapılan bildirimi müteakip üç saat içerisinde başlatılamayacak olması ve bu sürenin ilgili gümrük müdürü tarafından bu fıkrada belirtilen şartlar altında uzatılmış olması halinde, muayene işlemi en geç bir sonraki iş gününün başlangıcını takip eden üç saat içerisinde başlatılır.

İthalatta yerinde gümrükleme izni sahibinden kaynaklanan sebeplerden dolayı yaşanan gecikmelerde bu fıkrada öngörülen ek süre dâhil süre dikkate alınmaz.

İthalatta yerinde gümrükleme izni kapsamındaki eşyanın boşaltma işlemleri tamamlandığında, boşaltılan eşyaya ilişkin bilgiler NCTS Yükümlü Arayüzü - Boşaltma Bildir ekranından gümrük idaresi ile paylaşılacaktır. Boşaltma sırasında eksik veya fazla eşya çıkması halinde, eksik veya fazla çıkan eşya da aynı ekran üzerinden bildirilecek ve uyuşmazlık bildiriminde bulunulacaktır. Uyuşmazlık bildirilmesi halinde ise işlemler gümrük idaresince tamamlanacaktır.